Αντικαταθλιπτικά και αποτελεσματικότητα με αφορμή μια εκπομπή του BBC

Ξαναδιάβαζα πρόσφατα με αφορμή την εκπομπή του Panorama (BBC) The secterts of seroxat που προβλήθηκε το προηγούμενο Σάββατο από την τηλεόραση του ΣΚΑΙ και θέμα την δίκη που ξεκίνησε στην Αμερική με αφορμή τις ενέργειες της Glaxo σχετικά με την συνταγογράφηση του Seroxat κάποια άρθρα που με είχαν απασχολήσει στο παρελθόν και θα παρουσιάσω πιο κάτω. To Seroxat σύμφωνα με την ιστοσελίδα του BBC:

“is one of the world's biggest selling and most successful anti-depressants. But this Panorama investigation discovers the drug may have a darker side - the programme reports that people can get hooked on it, suffering serious withdrawal symptoms when they try to come off it. For some it can lead to self harm and even suicide. But little warning of these possible side effects accompanies the drug. These are accusations that the drug's maker GlaxoSmithKline denies. The programme follows one Seroxat user and charts her nine month struggle to wean herself off it. Panorama also spoke to Dr David Healy, an expert on the drug who has had access to confidential Seroxat studies in the GlaxoSmithKline archives”.

Δεν θεωρώ τον εαυτό μου αρνητικό στην ρήση ψυχοφαρμάκων. Πως θα μπορούσα άλλωστε, αφού η εμπειρία μου λέει ότι (ειδικά στην κατάθλιψη) είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά και παραπέμπω πολύ συχνά στους ψυχιάτρους εμπιστεύομαι αλλά και τα papers που διαβάζω συνηγορούν. Δεν ανήκω λοιπόν στους σκεπτικιστές της Ψυχοφαρμακοθεραπείας, απεναντίας αισθάνομαι ότι βοηθούν πολλούς θεραπευόμενους και κατά συνέπεια την ψυχοθεραπεία τους.

Αυτή η εκπομπή όμως με σόκαρε (και επειδή δύσκολα θα την βρει κανείς σε torrent, προτείνω να κατεβάσει το κείμενο των διαλόγων της εκπομπής.

Η αρχή, τουλάχιστον όπως εγώ το παρακολούθησα έγινε με την δημοσίευση των Kirsch et al (2002) σε πολύ έγκυρο περιοδικό.

I. Kirsch, T. J. Moore, A. Scoboria, & S. S. Nicholls (2002). The Emperor's New Drugs: An Analysis of Antidepressant Medication Data Submitted to the U.S. Food and Drug Administration

Αυτό το άρθρο που δημοσιεύεται στο περιοδικό Prevention & Treatment, της Αμερικάνικης Ψυχολογικής Ένωσης, αποτελούσε το 2002 την νεώτερη έκφραση μιας σειράς δημοσιεύσεων που ασχολούνται με τις "αδιαφιλονίκητες νίκες των αντικαταθλιπτικών" (δες Kirsch, I., & Sapirstein, G. (1998). Listening to Prozac but hearing placebo: A meta analysis of antidepressant medication. Prevention & Treatment, 1, Article 0002a). Εκθέτει μια ανάλυση των στοιχείων αποτελεσματικότητας που υποβάλλονται στην υπηρεσία για τον έλεγχο τροφίμων και φαρμάκων, για την έγκριση των 6 ευρέως χρησιμοποιούμενων αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων -fluoxetine (5 σκευάσματα), paroxetine (16 σκευάσματα), sertraline (7 σκευάσματα), venlafaxine (6 σκευάσματα), nefadozone (8 σκευάσματα), και citalopram (5 σκευάσματα)- που εγκρίθηκαν μεταξύ 1987 και 1999. Αναφέρει ότι περίπου 80% της απάντησης στο φάρμακο επιτεύχθηκε και στις ομάδες ελέγχου ψευδοφαρμάκου (placebo), και η μέση διαφορά μεταξύ του φαρμάκου και του ψευδοφαρμάκου ήταν περίπου 2 βαθμοί στην κλίμακα κατάθλιψης -των 17 item- (50 βαθμοί) και 21item (62 βαθμοί) Hamilton. Η βελτίωση στις υψηλότερες δόσεις του φαρμάκου δεν ήταν διαφορετική από τη βελτίωση στις χαμηλότερες δόσεις.

Από μεθοδολογικής πλευράς, αξίζει να δούμε και το σχόλιο δύο ειδικών στις μετα-αναλύσεις των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και γνωστών για τις δημοσιεύσεις τους αναφορικά με την σύγκριση της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας και των αντικαταθλιπτικών: Hollon, S. & DeRubeis, R.: The Emperor's New Drugs: Effect Size and Moderation Effects αλλά και τα υπόλοιπα άρθρα του ειδικού αφιερώματος του περιοδικού Prevention & Treatment. σχετικά με την αποτελεσματικότητα των ανικαταθλιπτικών.

Ξέρω ότι η αναφορά μου είναι ανεπαρκής βιβλιογραφικά και δεν είμαι σε θέση να επισκοπήσω την συζήτηση σχετικά με το θέμα ως έχει σήμερα. Δουλεύω πάνω σε ένα άρθρο και μόλις δημοσιευτεί θα το ανεβάσω μαζί με άλλα φυσικά πιο σημαντικά. Περισσότερο γράφω για αυτά που είδα στην εκπομπή. Και για να είμαι πιο ακριβής για την διαδικασία τεκμηρίωσης που ακολουθήθηκε αναφορικά με την χρήση του σκευάσματος από ανηλίκους και λιγότερο για την υποψία ότι προκαλεί αυτοκτονίες. Μάλλον θα έπρεπε να δώσουν περισσότερο προσοχή στο πως στήριξαν την επιχειρηματολογία ους γιατί ήταν κάπως σαθρή.

Ευπρόσδεκτα τα σχόλια.