Σάββατο 16 Αυγούστου 2008

Μερικές σκέψεις για το επάγγελμα του ψυχολόγου, όπως ασκείται σήμερα στη Ελλάδα

Ποια είναι η σημερινή κατάσταση ?

Μάλλον ελάχιστα καλύτερη απ΄ ότι πριν 30 χρόνια.

Εκατοντάδες νέοι συνάδερφοι, προσπαθούν να ξεκινήσουν κάπως την επαγγελματική τους καριέρα, δηλαδή να αναπληρώσουν αυτά που δεν έμαθαν στο Πανεπιστήμιο, παρακαλώντας να βρουν μια θέση «πρακτικής» σε κάποιον φορέα που παρέχει υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Χωρίς οργανωμένο πρόγραμμα πρακτικής, χωρίς επόπτες ή με φοβισμένους δημοσίους υπαλλήλους, ψυχολόγους του ΕΣΥ που παράνομα κατέχουν θέση ψυχολόγου και ξέρουν ότι αν ανοίξουν το στόμα τους θα φανεί η γύμνια τους, πίνουν καφέδες περιφερόμενοι στους διαδρόμους των νοσοκομείων και .

Μερικοί τα καταφέρνουν και μέσω γνωριμιών καταφέρνουν να ανοίγουν την πόρτα του μπαμπά-κράτους και τρυπώνουν σε διάφορες θέσεις σε δημοτικές υπηρεσίες ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου Δικαίου. Πληρώνονται τόσο όσο οι καθαρίστριες, μήνες μετά αν τα πάρουν και αυτά, χωρίς εποπτεία και καθοδήγηση στην αρχή με φιλοτιμία, αργότερα με θυμό, εγκλωβισμένοι σε ένα σύστημα που κανένας δεν καταλαβαίνει τι μπορούν να προσφέρουν, με ανύπαρκτες γνώσεις από ένα Πανεπιστήμιο που οι ίδιοι επέλεξαν να μην επισκέπτονται παρά μόνο για να δώσουν τις εξετάσεις, φοβισμένοι για το αβέβαιο μέλλον τους που εξαρτάται από τον Δήμαρχο, εγκαταλείπονται και αποκτούν έναν αυτοσκοπό, να βάλουν και το δεύτερο πόδι στο Δημόσιο.

Κάποιοι φιλόδοξοι, καλοί φοιτητές, ευσυνείδητοι διψασμένοι για γνώση, βρίσκονται σε διάφορα projects, καθηγητών ή ευρωπαϊκά. Τους ξεζουμίζουν και μετά ξαναβρίσκονται στον δρόμο με μια βεβαίωση στα χέρια τους και μια ακόμη γραμμή στο βιογραφικό τους που κανείς δεν ενδιαφέρεται να διαβάσει.

Κάποιο δουλεύουν στις τηλε-αστέρες που άνοιξαν γραφεία για να εκμεταλλευτούν την τηλεοπτική προβολή που πήραν, αλλά λόγω του ότι είναι νηπιαγωγοί ή απόφοιτοι λυκείου, ψυχολόγοι – μαϊμούδες, ζητούν βοήθεια από επίσης ανίδεους ανθρώπους να καλύψουν την απάτη τους.

Άλλοι πάλι μαζεύουν βεβαιώσεις από ημερίδες και σύντομες εκπαιδεύσεις, μέσα στην αγωνία να καλύψουν αυτά που το πανεπιστήμιο δεν τους έδωσε ή οι ίδιοι δεν θέλησαν να πάρουν. Περνούν χρόνια σε αυτήν την ενάεη αναζήτηση βεβαιώσεων φοβισμένοι να ψάξουν για δουλειά ή απλά βέβαιοι ότι δεν θα βρουν.

Κάποιοι από τους πιο πάνω, εγκατέλειψαν, έγιναν δακτυλογράφοι που λέει και ο φίλος που τον είδα θυμωμένο σε σχόλιο του σε παλαιότερη δημοσίευση.

Κάποιοι που έχουν και την οικογενειακή υποστήριξη, το θάρρος και το επίπεδο, εκπαιδεύονται σε μακροχρόνιες ψυχοθεραπευτικές εκπαιδεύσεις, κάνουν μεταπτυχιακά, σοβαρά (όπως αυτό της Κλινικής Ψυχολογίας στο Παν/μιο Αθηνών) κάποιοι σε άλλα λιγότερο χρήσιμα (όπως η πλειοψηφία αυτών που παρέχονται από αγγλικά πανεπιστήμια).

Κάποιοι άλλοι, τις περισσότερες φορές μεγαλύτεροι σε ηλικία, ασκούν ιδιωτικό επάγγελμα, σε έναν χώρο που λίγοι επιβιώνουν. Πολλοί απ΄αυτούς, όπως και οι συνάδελφοι τους ψυχίατροι, κάνουν πράγματα που αν υπήρχε επιτροπή δεοντολογίας θα τους έπαιρνε τα διπλώματα χωρίς πολύ συζήτηση.

Μα τόσο μαύρα είναι τα πράγματα θα μου πείτε. Ναι λέω εγώ, κατάμαυρα.

Πόσους έλληνες κλινικούς ψυχολόγους έχετε δει να δημοσιεύουν σε σοβαρά περιοδικά τα αποτελέσματα της κλινικής δουλειάς τους ? Πόσους ξέρουμε που είναι συνδρομητές σε ένα επιστημονικό ξενόγλωσσο περιοδικό ? Πόσοι συνεχίζουν να εκπαιδεύονται, να έχουν εποπτεία ή να είναι σε ομάδα αυτογνωσίας? Πόσους είδαμε να έχουν ομιλίες στο τελευταίο πανευρωπαϊκό συνέδριο ? Αν ρωτήσουμε κάποιον ευρωπαίο συνάδερφο που κάνει κλινική δουλειά ανεξαρτήτου θεωρητικού μοντέλου που πρεσβεύει, ποιόν έλληνα ψυχολόγο γνωρίζει, άντε το πολύ να μας πει ότι ξέρει την κα. Φατούρου και 2-3 άλλους (ας με συγχωρήσουν οι συνάδερφοι που τους ξέχασα αλλά, δεν είναι ο σκοπός του σχόλιού μου να αποδώσω τιμές).

Δεν εξηγείται αυτή η στασιμότητα μόνο από την ιδεολογία της ελάσσονος προσπάθειας που έχει κυριαρχήσει στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 80. Υπάρχουν και άλλα προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη του επαγγέλματος στην Ελλάδα και όταν μιλάω για επάγγελμα εννοώ την κλινική ψυχολογία, καθότι για την κατάσταση της σχολικής, της γνωστικής, της εργασιακής Ψυχολογίας δεν είμαι σε θέση να εκφράσω άποψη.

Όσο και να καλυτερεύσουν τα προπτυχιακά μαθήματα, όσα λεφτά και να δοθούν για εργαστήρια που δεν έχουμε, όσους ΔΕΠ και να προσλάβουμε, όσο και αν καλυτερέψουν οι βιβλιοθήκες, αν δεν συνδεθεί το πανεπιστήμιο με την κλινική, οι απόφοιτοι Ψυχολογίας στην Ελλάδα θα αποφοιτούν χωρίς να έχουν δει ποτέ τους ασθενή.

Κατά την άποψή μου το πρόβλημα στην Κλινική Ψυχολογία ξεκινάει από την άρνηση του Υπουργείου Υγείας και την ανικανότητα των επαγγελματικών συνδικαλιστικών μας φορέων να εφαρμόσουν τον νόμο που προβλέπει ότι οι ελάχιστοι ψυχολόγοι των νοσοκομείων εντάσσονται στο ΕΣΥ. Και αυτό σημαίνει ότι σε κάποια νοσοκομεία ικανοί συνάδερφοι θα γινόταν Διευθυντές ΕΣΥ σε μια Ψυχολογική Υπηρεσία που δεν υπάρχει σε αντίθεση με την ιατρική υπηρεσία, την κοινωνική υπηρεσία, την νοσηλευτική υπηρεσία κτλ.

Προσωπικά είδα τι σημαίνει αυτό όταν ως προπτυχιακός και αργότερα ως μεταπτυχιακός στο αυστριακό νοσοκομείο που έκανα την ειδικότητά μου ο διευθυντής μου ήταν Κλινικός Ψυχολόγος. Δεν θέλω αν αναφερθώ σε αυτονόητα πράγματα, αλλά η υπηρεσία μου πρόσφερε εκπαίδευση, πολλά περιστατικά και καθημερινή εποπτεία. Όποιος είναι Ψυχολόγος ξέρει πόσο σημαντική είναι για μας μια καλή και προπαντός οργανωμένη εποπτεία.

Θεωρώ ότι η στιγμή που θα δούμε τον πρώτο Ψυχολόγο Διευθυντή του ΕΣΥ ή τον πρώτο καθηγητή που έχει δική του πανεπιστημιακή κλινική, θα είναι ιστορική για το επάγγελμα μας.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να διευκρινίσω ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν για τους αποφοίτους του μεταπτυχιακού προγράμματος ειδίκευσης στην Κλινική ψυχολογία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτά τα παιδιά που περνάνε 4 χρόνια σε αυτό το μεταπτυχιακό δουλεύοντας σχεδόν 2 χρόνια στην κλινική και μαθαίνοντας στο πανεπιστήμιο όλα αυτά που χρειάζεται ένας κλινικός ψυχολόγος για να αισθάνεται σιγουριά και αυτοπεποίθηση είναι σίγουρα σε διαφορετική θέση. Παράλληλα οι περισσότεροι από αυτούς κάνουν μια παράλληλη τετραετή ή πενταετή εκπαίδευση στην Ψυχοθεραπεία. Αλλά αυτοί είναι 20 άτομα που αποφοιτούν κάθε 2 χρόνια. Μαζί με αυτούς οι περισσότεροι απόφοιτοι του ΙΕΘΣ, κάποιοι απόφοιτοι σοβαρών ψυχοδυναμικών προγραμμάτων εκπαίδευσης και φυσικά αυτοί που έρχονται με διδακτορικά κλινικής ψυχολογίας ψυχολογίας από το εξωτερικό μπορούν να σταθούν σε έναν κλινικό χώρο ή σε ένα ιδιωτικό γραφείο με αξιώσεις. Αυτοί οι 20-30 είναι μια σταγόνα στο ωκεανό των 500 αποφοίτων ψυχολογίας που κάθε χρόνο μπαίνουν στην αγορά εργασίας ή καλύτερα, θα ήθελα να μπουν.

Αυτά που γράφω πιο πάνω δεν δικαιολογούν σε καμία περίπτωση την στάση και τις απόψεις μερικών ψυχιάτρων που κατά καιρούς ακούω σχετικά με τους Ψυχολόγους. Όσο άσχετος να είναι ο άλλος, δεν δικαιολογείται να πιστεύει ότι λεγόμαστε κλινικοί ψυχολόγοι γιατί ξαπλώνουμε τους ασθενείς πάνω σε «κλίνες». Όσο ξεχασιάρης και να είναι δεν δικαιολογείται να ξεχνάει ότι ο εκπαιδευτής του στην Αγγλία, στην Γερμανία ή στις ΗΠΑ ήταν Κλινικός Ψυχολόγος. Όσο αφηρημένος και να είναι δεν δικαιολογείται να μην παρατηρεί ότι στο τελευταίο παγκόσμιο συνέδριο που βρέθηκε, οι κύριοι ομιλητές ήταν κλινικοί Ψυχολόγοι.

Αλλά αυτά θα τα πούμε κάποια άλλη στιγμή και σε καμία περίπτωση δεν εξηγεί η άγνοια ή η υποτίμηση των Ψυχιάτρων την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο επάγγελμα μας.

5 σχόλια:

Unknown είπε...

Αυτή είναι δυστυχώς η ελληνική πραγματικότητα. Από την άλλη όμως υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό συναδέλφων, οι οποίοι θεωρούνε πλέον αυτονόητη την εκπαίδευση τους σε μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Χωρίς αυτή την προσέγγιση συναντούνε πολλά εμπόδια στην επαγγελματική τους πορεία και αντιλαμβάνονται την ανεπάρκεια τους με το πέρασμα του χρόνου ανεξάρτητα από το αν δουλεύουνε στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Οι ψυχολόγοι στην Ελλάδα ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κακή εξέλιξη του επαγγέλματος. Χρειαζόμαστε ένα νομοθετικό πλαίσιο για την ψυχοθεραπεία, το οποίο να ορίσει ποιος ασκεί και κάτω από ποιες συνθήκες κλινικό έργο. Οι νέες γενιές έχουν άλλη νοοτροπία και άλλες προσδοκίες. Αυτό είναι κάτι πολύ θετικό για όλους μας στον κλάδο μας.
Εμείς οι έλληνες πρέπει να αποβάλλουμε από πάνω μας την νοοτροπία του "μέσου" (βουλευτής, γονιός σε θέση εξουσίας, καθηγητής πανεπιστημίου κτλ.)και να προσπαθήσουμε να χτίσουμε μόνοι μας το μέλλον μας.
Συμφωνώ απόλυτα με τον συνάδελφο κ. Ευθυμίου

logokrimenos είπε...

Σε κάθε νέο αναρτούμενο άρθρο του «Επόπτη» ακολουθεί πάντα, μετά από 10 λεπτά ακριβώς, ένα τυποποιημένο επαινετικό σχόλιο της «Μικρής Τυμπανίστριας» (ίδιου αριθμού λέξεων & με την ίδια αρχή και τέλος).

Συμμερίζομαι τις παραπάνω ανησυχίες. Γι’ αυτό και εγώ έστειλα χθες πολυσέλιδη θεμελιωμένη αναφορά μου στον «αρμόδιο πλέον» Υπουργό Παιδείας για να τον βοηθήσω στις ενέργειες που πρέπει να κάνει σύμφωνα με το άρθρο 11 του νέου νόμου περί κέντρων σπουδών, ιδιαίτερα εκείνων που δεν γνωρίζουν το θεσμό των «καθηγητών».

K. είπε...

Με έπιασαν τα γέλια με το πιο πάνω σχόλιο και μιας ο logokrimenos δεν είναι ασθενής μου, δεν θα του ζητήσω συγνώμη. Αγαπητέ μου κύριε, ώστε λοιπόν στείλατε μια "πολυσέλιδη αναφορά" στο υπουργείο? Και φαντασιώνεστε αυτή την στιγμή ο υπουργός να γυρνάει άρον-άρον από τις διακοπές του, ακόμη να φοράει το μαγιό του και να έχει συγκαλέσει συμβούλιο στο υπουργείο του όπου έξαλλος χτυπάει το χέρι του στο τραπέζι "γίνονται αυτά τα πράγματα σε αυτήν την χώρα και δεν μου τα είχατε πει. Αν δεν υπήρχε αυτός ο καλός άνθρωπος, εγώ πως θα τα μάθαινα? Πάρε μου τηλέφωνο τον εισαγγελέα και κλείστους όλους μέσα". Ο υπουργός σας καλεί προσωπικά στο γραφείο του και σας απονέμει συγχαρητήρια για την αποκάλυψη της πλεκτάνης, οι φωτογράφοι αποθανατίζουν την σκηνή.
Συγχαρητήρια εκ των προτέρων. Μα πόσο ηλίθιοι ήμασταν εμείς που χρόνια τώρα μέσω των συνδικαλιστικών και επιστημονικών οργάνων μας προσπαθούμε να βάλουμε τάξη στο επάγγελμα με επαφές, γράμματα και διαμαρτυρίες. Θα ενημερώσω τον κύριο Μάντη για τις ικανότητες σας.
Είστε μεγαλειώδης !
Και επειδή αρκετά γέλασα, νομίζω το αστείο παρατράβηξε. Σας ζήτησα να είστε σοβαρός και καλοπροαίρετος. Σας επέτρεψα να δημοσιεύετε τις απόψεις σας και μόνο όταν υπαινιχτήκατε ότι γνωρίζετε εμένα ή κάποιον από τους εποπτευόμενους μου σας διέγραψα ένα σχόλιο. Χωρίς να σας γνωρίζω χύνετε το φαρμάκι σας μέσα από τις σελίδες αυτού του blog, όχι μόνο προς εμένα αλλά και σε ανθρώπους που εκτιμώ ιδιαίτερα. Δεν σας επιτρέπω τον χαρακτηρισμό "μικρή τυμπανίστρια" για την συνάδερφο stavroula που εκτιμώ ιδιαίτερα.
Έχετε ξεπεράσει τα όρια και λυπάμαι για σας.
Αρκετά !
Από σήμερα δεν δέχομαι άλλα σχόλια στα blog μου από εσάς και σας επαναλαμβάνω: Αν θεωρείτε ότι κάποιος σας έκανε κάτι κακό συμβουλευτείτε τον νομικό σας σύμβουλο και κινηθείτε ανάλογα εναντίων όποιων εσείς νομίζετε. Αν πάλι ο νομικός σας σύμβουλος σας υποδείξει ότι τα σχόλιά σας θα μπορούσαν να εκληφθούν ως προσβολή από άτομα και φορείς που θίγετε, σκεφτείτε ότι δεν έχουν όλοι και για πάντα την δική μου υπομονή και κατανόηση.
Ελπίζω να βρείτε την στοιχειώδη αξιοπρέπεια να να μην ξαναεμφανιστείτε στα blog μου.

logokrimenos είπε...

Συνέχισε λοιπόν μόνος με την μικρή τυμπανίστρια (γιατί δεν της γράφεις με e-mail;) Κανένας άλλος δεν θα πατήσει στα blogs σου.

Έγραψα τα ωραία λόγια σου στο http://logokrimeniapantisi.blogspot.com/2008/08/blog-post_19.html με παραπομπές και φωτογραφίες.

Μήπως κάνεις το λάθος να βγάζεις τον εσωτερικό σου μονόλογο και τον κάνεις blog;

Δεν είναι κακό, μόνο φτάνει να κάνεις και της ανάλογες προσαρμογές στα μπλογκ που δημιουργήθηκαν για το διάλογο. Και πάψε να προσβάλεις! Τη γνωσιακή επιστήμη της κυράς μας της μαμής προβάλεις με το δικό σου τρόπο.

Σου εγγυώμαι ότι όσοι έκαναν malpractice (και όσοι τους καθοδηγούσαν εκ του ασφαλούς)θα ζητήσουν συγγνώμη, όσο δυνατή περί του αντιθέτου πεποίθηση και αν έχεις.

Δεν θα μου πεις εσύ τι να κάνω. Τις εντολές να τις φυλάξεις για την ομάδα σου που σε φοβάται.

Unknown είπε...

Έρχεται και ο θεός (κ. λογοκριμένος) να βάλει την τελική τελεία σε κάθε μας σχόλιο!!!!!!!
Σταυρούλα

GreekBloggers.com